روش مطالعه ادبیات و معرفی بهترین منابع آن از نظر سارا همتی رتبه 1 کنکور

روش مطالعه ادبیات

درس ادبیات با ضریب ۴ بالاترین ضریب را بین دروس عمومی کنکور دارد و از قضا درسی است که تقریباً تمامی داوطلبان کنکور در روش مطالعه صحیح آن مشکل دارند همانطور که می دانید درس ادبیات یک درس موضوعی است شما در این درس لغت دارید املا دارید قرابت معنایی دارید دستور زبان دارید متاسفانه عموم دانش آموزان این اشتباه را عموم دانش آموزان این ذهنیت را دارند که قبل از احاطه و تسلط ۱۰۰ درصدی بر کتاب به سراغ حل تست بروند و در قالب حل تست موضوعات و مفاهیم ادبیات را یاد بگیرند اما این استراتژی کاملا اشتباه است. بیایید روش مطالعه هر بخش را بصورت مجزا بررسی کنیم.

1- روش مطالعه قرابت معنایی

 در روند مطالعه یک کتاب کمک درسی طبیعتاً بیتی را آورده، قرابت معنای آن را توضیح می‌دهد و در ادمه نیز تعدادی تست برای آن حل می‌کند. اگر چه شما به راحتی این مطالب را یاد گرفته و تستهای آن را نیز حل می‌کنید ولی بعدها متوجه می‌شوید سر جلسه آزمون یا کنکور در حل تست‌های قرابت معنایی، مشکلی اساسی دارید.

آیا تاکنون فکر کرده‌اید که با وجود حل تست‌های قرابت معنایی چرا باز هم در آزمون و یا در کنکور در حل تست‌های قرابت معنایی مشکل دارم؟ دلیل این است که شما به طور عمیق و اصولی بخش قرابت معنایی را نخوانده‌اید. اگر بخواهیم نام دیگری برای ادبیات بیاوریم شاید بهترین کلمه ‘درک’ است، یعنی ما باید ابتدا مفاهیم قرابت معنایی را بطور کامل درک کرده و سپس به سراغ حل تست‌های آن برویم. شما باید روی مفاهیم و مباحث خود کتاب درسی به طور کامل مسلط شوید، این همان نیاز اساسی شما برای تسلط کامل بر ادبیات است که متاسفانه تکه پازل گمشدۀ این روزهای کنکوریهاست.

هنگام مطالعه کتاب سیر تا پیاز وقتی که بیتی رسید قبل از اینکه توضیحات آن را بخوانید و قرابت معنایی آن را یادبگیرید مطالعه کنید ابتدا سعی کنید خودتان قرابت معنای آن را بدون خواندن توضیحات کتاب پیدا کنید در مورد آن خوب فکر کنید و بدون عجله تلاش کنید قرابت معنایی آن را به خوبی درک بکنید

2- روش مطالعه آرایه‌های ادبی

 در بحث آرایه‌ها نیز روش مطالعه مانند بخش قرابت معنایی است. بدیت ترتیب باید ابتدا سعی کنید خودتان سوال را حل کنید. قرار نیست شما تعدادی تست حل کنید و سپس با مشاهده پاسخنامه و اطمینان از حل صحیح آن به سراغ سوال بعدی بروید. این استراتژی به هیچ وجه منجر به تسلط نخواهد شد. در بحث آرایه ها وقتی تستی را حل می‌کنید باید حتی گزینه های غلط را هم تحلیل کنید و بررسی کنید که چرا این این گزینه‌ها غلط هستند. در این شرایط آن گزینه‌های غلط نیز مطالبی را به شما آموزش می‌دهند که منجر به تسلط بیشتر شما خواهد شد.

برای بررسی آرایه‌های هر بیت، قبل از اینکه به توضیحات کتاب مراجعه کنید سعی کنید آرایه‌های آن را خودتان استخراج کرده و سپس کتاب را چک کنید. اگر اینگونه پیش بروید به خود می آید و می بینید که صدها بیت را همینگونه با دقت و موشکافانه، ابتدا خودتان بررسی و سپس به کتاب مراجعه کرده‌اید. این نکات شاید برای عده‌ای ساده به نظر برسند اما رتبه‌های برتر همینگونه به درصد بالا می‌رسند. رتبه‌های برتر راز خاصی ندارند فقط نحوه مطالعۀ آنها اصولی و منطقی است. اکنون شما نیز اصولی‌ترین روش مطالعه ادبیات را می‌دانید.

اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که به عنوان مثال از هر چهار تا تست آرایه ۳تا را غلط می کنید بهتر از هر شب حداقل ربع ساعت برای مطالعه هر چه بهتر آرایه ها زمان بگذارید معنی ادبیات تا زمانی که شما به تسلط کامل و یا تسلط کافی و به چه آرایه ها برسید جزئی از روتین روزانه شما باشد

3- روش مطالعه ادبیات برای دانش آموزانی که پایه ضعیفی دارند.

 امکان دارد عده ای این موضوع را مطرح کنند که من پایه ادبیات ضعیفی دارم و نمیتوانم به شکل گفته شده روش مطالعه ادبیات را اجرا کنم. برای این موضوع نیز راه حل وجود دارد: اگر می‌خواهید به تسلط برسید تنها راه این است که دقیقا با روش گفته شده ادبیات را مطالعه کنید زیرا هیچ راه دیگری وجود ندارد. هنگامی که ما کتاب سیر تا پیاز را به دانش آموزان پیشنهاد می‌کنیم، برخی از آنها می‌گویند ما برای خواندن کتاب سیر تا پیاز وقت کافی نداریم. سوال این است آیا می توان با صرف زمان اندک به تسلط بالا در ادبیات رسید و پایه خود را قوی کرد؟ برای قوی کردن پایه ادبیات خود نیاز است برای آن زمان کافی را بگذارید. تمام افرادی که در ادبیات به پایه های قوی رسیده‌اند طبیعتاً برای آن وقت گذاشته‌اند، اگرچه این موضوع بدیهی است اما بسیاری از افراد از این قانون پیروی نمی‌کند.

یک توصیه مهم

 از طرفی دیگر تست‌های املا، دستور زبان و تاریخ ادبیات تست‌هایی هستند که اگر برای آنها وقت کافی بگذارید و به خوبی مباحث آنها را مطالعه کرده باشید، امکان ندارد به آنها پاسخ اشتباه بدهید.  نکته دیگری که وجود دارد این است که بسیاری از دانش آموزان تست های لغت را با بی‌دقتی اشتباه پاسخ می‌دهند. به عنوان مثال اگر کتاب لغتی را ‘تمیز’ معنا کرده است، معنی ‘پاک’ برای آن اشتباه است زیرا تمیز و پاک معانی متفاوتی دارند.